Rol podotherapeut bij valpreventie

De rol van de podotherapeut bij valpreventie

• Valrisicoscreening

De eerste stap naar effectieve valpreventie is het identificeren van ouderen met een verhoogd valrisico. Om podotherapeuten in de klinische praktijk te ondersteunen in het identificeren van een verhoogd valrisico bij ouderen (65+’ers) met voetproblemen heeft RondOm Podotherapeuten in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam een onderzoek uitgevoerd naar de ontwikkeling en validatie van een nieuw screeningsinstrument. [van Gulick 2022]. Dit onderzoek is voor 50% gefinancierd door de Nederlandse beroepsvereniging van Podotherapeuten (NVvP).

Uit dit onderzoek is naar voren gekomen dat de podotherapeut met behulp van 2 anamnese vragen ('bent u afgelopen jaar gevallen?' 'En voelt u zich wel eens instabiel tijdens het staan of lopen?') in combinatie met 1 performance test (loopsnelheid over 6 meter) en 1 voetgerelateerde meting (lukt het de patiënt niet om 3 keer een kaartje tegen te houden met de kleine tenen?) een indicatie zou kunnen geven of iemand wel of niet gaat vallen. Hoe meer vragen met "ja" worden beantwoord, en hoe lager de loopsnelheid, hoe hoger het valrisico. Vervolgonderzoek zal moeten uitwijzen hoe de performance van het instrument is in de klinische praktijk. De stappen en de resultaten van het onderzoek zijn samengevat en (visueel) weergegeven in een poster. 

Bekijk poster

• Valanalyse

Indien een verhoogd valrisico wordt vastgesteld wordt de patiënt verder onderzocht door de podotherapeut op aanwezigheid van andere risicofactoren met behulp van een complete valanalyse; het is immers belangrijk om te achterhalen waarom iemand valt. Primair richt de podotherapeut zich op het verder beoordelen van de voetfunctie in relatie tot valrisico en de eventuele positief gescoorde voorspellers; een instabiel gevoel en/of een verminderde loopsnelheid. Hebben de voeten van de patiënt voldoende draagvlak? Draagt de patiënt de juiste schoenen? Is er sprake van verminderde protectieve sensibiliteit in de voeten? Zijn er pijnklachten aanwezig ter hoogte van de voeten? Heeft de patiënt voldoende voetafwikkeling? Hoe is de posturale stabiliteit (gemeten met een drukmeetsysteem) enz. Omdat vallen multifactorieel bepaald is, zal de podotherapeut ook andere risicofactoren onder de loep te nemen. De valanalyse van veiligheid NL geeft hierbij goede handvaten.

• Effectieve interventies

Na het uitvoeren van de valanalyse kan de podotherapeut starten met bewezen effectieve interventies. De eerste stap daarvan is het bewust maken van de patiënt over zijn/haar verhoogde valrisico en het voorzien van de juiste informatie om vallen te voorkomen, de brochure en checklist “Zo blijft u overeind en voorkomt u een val” van VeiligheidNL kan hierbij ondersteunend zijn. De tweede stap is het geven van schoenadvies of aanmeten van podotherapeutische zolen indien noodzakelijk. Voorbeelden waarop een schoen beoordeeld dient te worden zijn of deze fixatie heeft, of de zool niet te glad of versleten is en of het contrefort stevig genoeg is [Menz 2000]. Podotherapeuten zijn gespecialiseerd in het geven van de juiste schoenadviezen en beschikken ook over uitgebreid informatie materiaal dat kan worden ingezet voor het maken van de juiste schoenkeuze. Podotherapeutische zolen kunnen worden ingezet als er pijnklachten aanwezig zijn, maar kunnen bijvoorbeeld ook stabiliserend werken door het draagvlak van de voet te vergroten. Meetanalyse apparatuur zoals de inzet van een drukmeetplaat, kan hierbij ondersteunend werken maar ook het inzicht ten aanzien van de eigen balans voor de patiënt vergroten. De derde stap is het meegeven van spierversterkende oefeningen voor voet en enkel die thuis kunnen worden uitgevoerd. Verder is het belangrijk dat de podotherapeut eventuele nagel- en huidproblemen oplost, met alle therapieën die hij/zij daarvoor beschikbaar heeft. [Wylie 2019]  Tot slot kan de podotherapeut doorverwijzen naar samenwerkende fysiotherapeuten, ergotherapeuten of oefentherapeuten die bijvoorbeeld gespecialiseerd zijn in het aanbieden van valpreventieprogramma’s zoals In Balans.